Fintech là gì? Xu hướng công nghệ tài chính Fintech tại Việt Nam

Trong thời đại số hóa hiện nay, Fintech đã trở thành một khái niệm phổ biến không chỉ trong nền kinh tế toàn cầu mà còn trong cộng đồng người tiêu dùng. Bằng cách kết hợp tài chính và công nghệ một cách độc đáo, Fintech đã thúc đẩy những thay đổi đáng kể trong cách tiếp cận, quản lý tài sản, thanh toán và các dịch vụ tài chính khác. Vậy Fintech là gì? Hãy cùng Geniestock tìm hiểu ngay trong bài viết này nhé!

1. Fintech là gì?

Fintech là viết tắt của Financial Technology, hay Công nghệ Tài chính, mô tả sự ứng dụng của công nghệ tiên tiến để cải thiện chất lượng dịch vụ tài chính truyền thống. Khái niệm này bao gồm các công nghệ như dịch vụ ngân hàng di động, đầu tư trực tuyến, ví điện tử, và nhiều hình thức khác.

Công ty Fintech là thuật ngữ chung dùng để chỉ các tổ chức xây dựng nền tảng tài chính số hoặc sử dụng công nghệ số trong hoạt động kinh doanh của họ.

Lịch sử của Fintech bắt đầu từ những năm đầu của thế kỷ 19, nhưng chỉ sau những thập kỷ gần đây, nó đã trải qua sự biến đổi và phát triển mạnh mẽ để trở thành một trong những lĩnh vực nổi bật nhất trong nền kinh tế hiện đại.

Tại Việt Nam, Fintech được cấp phép hoạt động lần đầu tiên vào năm 2008 với 9 công ty. Tính đến cuối năm 2021, số lượng công ty hoạt động trong lĩnh vực Fintech tại Việt Nam đã tăng lên 150 công ty.

2. Vai trò của Fintech là gì?

Công nghệ tài chính Fintech đã có những ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày của mọi người:

• Tiết kiệm chi phí: Fintech cho phép các tổ chức tài chính cung cấp sản phẩm và dịch vụ một cách nhanh chóng và hiệu quả, giảm thiểu chi phí sản xuất và thu hồi tiền mặt. Thông qua việc chuyển đổi từ giao dịch tiền mặt trực tiếp sang giao dịch trực tuyến qua internet banking, ví điện tử, Fintech giúp giảm bớt các chi phí liên quan đến việc xử lý và lưu trữ tiền mặt.
• Giảm thiểu rủi ro và hư hại: Bằng cách hỗ trợ việc sử dụng các dịch vụ tài chính trực tuyến, Fintech giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến việc vận chuyển và xử lý tiền mặt, cũng như nguy cơ mất mát do hư hại.
• Dễ dàng thúc đẩy phát triển kinh tế ở những vùng sâu vùng xa: Fintech cung cấp giải pháp công nghệ cho người dân ở các khu vực hẻo lánh, giúp họ dễ dàng tiếp cận và sử dụng các dịch vụ tài chính mà trước đây có thể khó khăn. Điều này góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và giảm bớt khoảng cách giữa các khu vực đô thị và nông thôn.

3. Đối tượng của Fintech là ai?

Khách hàng: Khách hàng là nhóm người chủ yếu sử dụng cả các dịch vụ tài chính và công nghệ. Họ trải nghiệm lợi ích từ các tổ chức tài chính và tận dụng tiện ích từ công nghệ. Khách hàng thúc đẩy sự nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới, tạo động lực cho các công ty công nghệ sáng tạo. Mục tiêu chính của họ là cung cấp sản phẩm tốt nhất, với giá rẻ nhất, để làm hài lòng khách hàng.

Các tổ chức tài chính: Các tổ chức tài chính bao gồm ngân hàng, chứng khoán, công ty bảo hiểm, và các công ty cho vay tài chính. Chúng là một phần quan trọng của hệ thống tài chính, định hướng và thúc đẩy sự sáng tạo trong sản phẩm, và phát triển thị trường tài chính.

Các tổ chức tài chính liên tục tạo ra các sản phẩm tốt nhất để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Họ hiểu rõ tầm quan trọng của việc đầu tư vào nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, và thậm chí mở ra các công ty Fintech. Mục tiêu chính của họ là kiểm soát công nghệ mới, và nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường tài chính.

Công ty Fintech: Ban đầu, các công ty Fintech tập trung vào công nghệ thông tin và hoạt động độc lập. Tuy nhiên, nhận thấy nhu cầu ngày càng tăng về sự kết hợp giữa công nghệ và tài chính, Fintech đã mở rộng cơ hội cho các doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp công nghệ tài chính phát triển mạnh mẽ nhờ vào sự thúc đẩy này. Công ty Fintech có ảnh hưởng lớn đến cả các tổ chức tài chính và khách hàng.

4. Phân loại Fintech là gì?

Fintech có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau:

• Phân loại dựa trên công nghệ: Nếu sử dụng tiêu chí này, Fintech có thể được phân chia thành các phân khúc như Giao diện lập trình ứng dụng - API (Application Programming Interface), Trí tuệ nhân tạo - AI (Artificial Intelligence), công nghệ chuỗi khối - Blockchain, điện toán phân tán (Distributed Computing) và các công nghệ khác như dữ liệu lớn, tự động hóa quy trình robot...
• Phân loại dựa trên sản phẩm và dịch vụ: Sử dụng tiêu chí này, Fintech có thể được phân thành các phân khúc như thanh toán, chuyển tiền, tài chính cá nhân, cho vay, bảo hiểm và các dịch vụ khác như quản lý tài sản...
• Phân loại dựa trên ngành công nghiệp tiêu dùng cuối cùng: Dựa trên tiêu chí này, thị trường Fintech có thể được chia thành các phân khúc như ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán và các lĩnh vực khác như thương mại điện tử...

5. Xu hướng công nghệ tài chính Fintech tại Việt Nam

Fintech đã thu hút sự chú ý của nhiều chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ, tài chính và đầu tư trên toàn cầu. Theo báo cáo của KPMG, tổng lượng đầu tư vào lĩnh vực công nghệ tài chính trong nửa đầu năm 2018 đã đạt mức 31,7 tỷ USD, với khoảng 450 thương vụ đầu tư thành công, tăng gần gấp ba lần so với cùng kỳ năm 2017.

Con số này thể hiện sự phát triển mạnh mẽ và toàn diện của Fintech trong những năm qua, biến lĩnh vực này trở thành một phần không thể thiếu trong ngành tài chính, hứa hẹn góp phần thay đổi cả bộ mặt của ngành tài chính trên toàn cầu.

Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng phát triển của Fintech toàn cầu. Trong những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ và sâu rộng của lĩnh vực này.

Số lượng các công ty Fintech cung cấp dịch vụ trên thị trường Việt Nam đã tăng gấp đôi từ khoảng 40 công ty vào cuối năm 2016 lên gần 100 công ty tính đến thời điểm hiện tại, hoạt động trên nhiều lĩnh vực khác nhau.

Ngoài các startup Fintech mới, nhiều ngân hàng thương mại cũng đã và đang dần chuyển đổi và triển khai hệ thống ngân hàng số trên nền tảng công nghệ hiện đại, như BIDV, Vietinbank, VPBank, TPBank,… nhằm đáp ứng nhanh chóng và hiệu quả yêu cầu phục vụ khách hàng.

Hiện tại, Việt Nam đang có 48 công ty Fintech, trong đó có khoảng 48% chuyên hoạt động trong lĩnh vực thanh toán. Các công ty này cung cấp dịch vụ thanh toán trực tuyến và các giải pháp thanh toán kỹ thuật số cho khách hàng và các nhà bán lẻ, như 2C2P, VTPay, OnePay, VTCPay, BankPlus, VinaPay, VNPay, Senpay, NganLuong, ZingPay, BaoKim, 123Pay, và nhiều công ty khác.

Một số ít công ty hoạt động trong các lĩnh vực khác như gọi vốn, chuyển tiền, Blockchain, quản lý tài chính cá nhân, quản lý POS, quản lý dữ liệu, cho vay và so sánh thông tin. Các công ty này bao gồm FundStart, Comicola, Betado, Firststep, Matchmove, Cash2vn, Nodestr, Remittance Hub, Bitcoin Vietnam, VBTC Bitcoin, Copyrobo, Cardano Labo, Mobivi, Money Lover, Timo, kiu, Loanvi, Tima, TrustCircle, Hottab, SoftPay, ibox, BankGo, gobear...

Tuy nhiên, số lượng công ty Fintech tại Việt Nam vẫn còn ít so với một số quốc gia trong khu vực. Ví dụ, Indonesia có khoảng 120 công ty Fintech và Singapore có hơn 300 công ty hoạt động trong lĩnh vực này.

6. Cơ hội và thách thức của Fintech Việt Nam

Cơ hội:

• Hiểu rõ khách hàng: Fintech giúp định chế tài chính hiểu sâu hơn về nhu cầu của khách hàng, từ đó phát triển dịch vụ phù hợp và tối ưu hóa trải nghiệm người dùng.
• Hoạt động hiệu quả: Sự phát triển mạnh mẽ của kênh online cùng với khả năng hoạt động 24/7 của ngân hàng giúp Fintech xử lý nhiều giao dịch cùng lúc, tăng cường hiệu suất và tiện lợi cho người dùng.
• Thanh toán tiền ảo: Ứng dụng tiền ảo trong thanh toán online đã trở thành một phương thức thay thế hiệu quả cho các phương thức truyền thống, tạo ra cơ hội mới cho Fintech.

Thách thức:

• Cạnh tranh với ngân hàng: Các công ty Fintech đối mặt với sự cạnh tranh ngang hàng từ các ngân hàng và tổ chức tín dụng trong nhiều lĩnh vực như thanh toán, mua sắm, chuyển tiền, và nhiều lĩnh vực khác.
• Hành lang pháp lý chưa hoàn thiện: Môi trường pháp lý Fintech còn đang tiếp tục được hoàn thiện và cập nhật để đảm bảo rằng luật pháp phản ánh đầy đủ các thay đổi trong công nghệ và thúc đẩy sự phát triển của ngành này.
• Cơ sở hạ tầng công nghệ chưa đảm bảo an toàn: Việc bảo mật dữ liệu và hạ tầng công nghệ tại Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế, tạo ra rủi ro về bảo mật thông tin cho các công ty Fintech và người dùng cuối.
• Ý thức sử dụng ứng dụng và bảo mật thông tin cá nhân: Người dùng cần nâng cao ý thức về việc sử dụng ứng dụng Fintech và bảo vệ thông tin cá nhân của họ để đảm bảo an toàn và bảo mật trong quá trình giao dịch trực tuyến.

7. Công nghệ tài chính Fintech có an toàn không? Có rủi ro không?

Theo thống kê từ Forbes, có 68% người dùng tin tưởng và sử dụng dịch vụ tài chính của Fintech. Công nghệ tài chính thường áp dụng các hệ thống bảo mật mạnh mẽ bằng sinh trắc học và mật khẩu an toàn. Blockchain, ví dụ, sử dụng mã hóa phức tạp để tăng cường bảo mật cho các dữ liệu khổng lồ.

Tuy nhiên, mặc dù có tính bảo mật cao, Fintech vẫn đối mặt với nhiều rủi ro và hạn chế:

• Lừa đảo qua ví điện tử, chiếm đoạt thông tin tài khoản và ví điện tử của người dùng.
• Sự biến động không thường xuyên của giá cổ phiếu Fintech gây ra nghi ngờ về tính ổn định của hệ thống.
• Ứng dụng tài chính ngân hàng thường quá đơn giản, dẫn đến nguy cơ người dùng không nhận biết đúng về quyền hạn và rủi ro.
• Rủi ro liên quan đến tín dụng ngân hàng, dữ liệu trên ứng dụng thường không đầy đủ và bị hạn chế.

Tóm lại, Fintech đại diện cho sự hòa nhập giữa công nghệ và tài chính, thúc đẩy sự cách mạng trong lĩnh vực tài chính và thay đổi cách thức giao dịch của khách hàng. Xu hướng phát triển Fintech tại Việt Nam đang chứng kiến một sự gia tăng đáng kể về số lượng các công ty Fintech, sự hỗ trợ từ các ngân hàng, và sự phát triển của các ứng dụng công nghệ. Hy vọng qua bài viết này bạn sẽ hiểu rõ hơn về Fintech là gì. Cảm ơn bạn đã đọc hết bài viết.